Geleceğin enerjisi ''BOR''
Sevgili arkadaşım Mahir Deniz'in Bor madenini çeşitli kaynaklardan ve kendi fikirlerini katarak anlattığı bor u sizlerle paylaşmak istiyorum.
Bor geleceğin madeni olacak ama henüz ülkemizde bu konu hakkında derin araştırmalar ve teknoloji mümkün olmamasına rağmen içimiz rahat olsun çünkü 500 yıl yetecek bir bor rezervimiz var.
BOR;Periyodik tabloda B simgesiyle gösterilen, atom numarası 5, atom ağırlığı 10,81, yoğunluğu 2,84 gr/cm3, ergime noktası 2300 oC ve kaynama noktası 2550 oC olan, metalle ametal arası yarı iletken özelliklere sahip bir elementtir. Genellikle doğada tek başına değil, başka elementlerle bileşikler halinde bulunur. Tabiatta yaklaşık 230 çeşit bor minerali vardır. Oksijenle bağ yapmaya yatkın olması sebebiyle pek çok değişik Bor-oksijen bileşimi bulunmaktadır. Bor-oksijen bileşimlerinin genel adı borattır.
Yüzyılımızın en önemli madenleri arasında yer alan Bor rezervinin yarısından fazlası Türkiye’de bulunuyor.
Yüzyılımızın en önemli madenleri arasında yer alan Bor rezervinin yarısından fazlası Türkiye’de bulunuyor.
Dünyanın en stratejik madeni olan Bor ürünleri, nükleer sanayiden uzay araçlarına, gübre sanayinden ilaç sanayine, kimya sanayinden otomobil sanayine kadar 400 den fazla alanda kullanılıyor.
Bor madeni ülkemizde iyi bir rezerve sahip olmasına rağmen bor üzerine bir politikamız henüz yoktur.Daha yeni yeni bor u saflaştırmayı başardık.
Türkiye, dünyada Bor rezervlerinin %65'ine sahip bulunurken, dünya üretiminin %32’sini gerçekleştiriyor. Türkiye dışındaki ülkelerde Bor rezervlerinin ömrü son 50 yıllık iken ülkemiz tüm dünyanın beşyüz yıllık ihtiyacını karşılayabilecek Bor rezervlerine sahipkonumdadır .
Türkiye’de devlete ait olan Eti holding A.Ş. aracılığı ile Bor madenleri, Burhaniye’den Savaştepe’ye, Susurluk’tan Dursunbey’e, Bigadiç’ten Sultançay’ına, Bursa Kestelek’ten Sındırga’ya, Kütahya Emet’den Eskişehir Kırka’ya kadar 1 milyon 700 bin hektarlık bir Bor maden rezervleri alanı kamulaştırılmış durumdadır. Bu alanlardaki rezervleri yaklaşık 2.5 milyar tonluk kapasiteyle dünyanın en zengin ülkesi Türkiye’dir. Bu Bor’un ülkemiz için ekonomik değer olarak 1 trilyondolardan daha fazla zenginliğe sahiptir.
Bor madeni ülkemizde iyi bir rezerve sahip olmasına rağmen bor üzerine bir politikamız henüz yoktur.Daha yeni yeni bor u saflaştırmayı başardık.
Türkiye, dünyada Bor rezervlerinin %65'ine sahip bulunurken, dünya üretiminin %32’sini gerçekleştiriyor. Türkiye dışındaki ülkelerde Bor rezervlerinin ömrü son 50 yıllık iken ülkemiz tüm dünyanın beşyüz yıllık ihtiyacını karşılayabilecek Bor rezervlerine sahip
Türkiye’de devlete ait olan Eti holding A.Ş. aracılığı ile Bor madenleri, Burhaniye’den Savaştepe’ye, Susurluk’tan Dursunbey’e, Bigadiç’ten Sultançay’ına, Bursa Kestelek’ten Sındırga’ya, Kütahya Emet’den Eskişehir Kırka’ya kadar 1 milyon 700 bin hektarlık bir Bor maden rezervleri alanı kamulaştırılmış durumdadır. Bu alanlardaki rezervleri yaklaşık 2.5 milyar tonluk kapasiteyle dünyanın en zengin ülkesi Türkiye’dir. Bu Bor’un ülkemiz için ekonomik değer olarak 1 trilyon
bor haritası |
Türkiye Bor madenlerinin ihracatının %50’sini ham madde halinde, %50’sini işlenmiş olarak satmaktadır. Türkiye’deki Bor madeni rezerv bölgelerini harita olarak göstermektedir.
Bor ürünlerine ait teknolojiler genellikle teknolojiyi üreten ülkelerce gizlenmekte, bu konudaki bilgilere kolaylıkla ulaşılamamaktadır. Bu sebeple diğer ülkelerden önemli teknoloji transferleri yapılamamıştır.
Ham bor a sahip olan ülkelerden ziyade, konsantre bor teknolojiye sahip olan gelişmiş ülkelerin piyasaları kontrol ettiğini göstermektedir. Türkiye de, 1978 yılında yapılan devletleştirmeden sonra bu konuda önemli yol katetmiş olsa da, kalkınmakta olan ülke statüsünün getirdiği sorunlar ve teknolojik eksiklikleri sebebiyle Bor dünya piyasasında rezervleri ile orantılı bir hakimiyete sahip olamamaktadır. Gelişmiş ülkeler sanayilerinin pek çok alanında alternatifi olmayan, ikamesi zor bir hammaddede büyük oranda Türkiye’ye bağımlıyken, Türkiye bu avantajını iyi değerlendirememekte,
Dünya piyasası yıllık 80-90 milyar dolar civarında olan Bor uç ürünlerinde Türkiye’nin pazar payı %1'i bile bulamamaktadır
Türkiye Bor madenini rafine bor olarak değil, ham bor veya yarı rafine halde satmasından dolayı çok önemli döviz fırsatlarını kaçırmaktadır.
Bor ürünlerine ait teknolojiler genellikle teknolojiyi üreten ülkelerce gizlenmekte, bu konudaki bilgilere kolaylıkla ulaşılamamaktadır. Bu sebeple diğer ülkelerden önemli teknoloji transferleri yapılamamıştır.
Ham bor a sahip olan ülkelerden ziyade, konsantre bor teknolojiye sahip olan gelişmiş ülkelerin piyasaları kontrol ettiğini göstermektedir. Türkiye de, 1978 yılında yapılan devletleştirmeden sonra bu konuda önemli yol katetmiş olsa da, kalkınmakta olan ülke statüsünün getirdiği sorunlar ve teknolojik eksiklikleri sebebiyle Bor dünya piyasasında rezervleri ile orantılı bir hakimiyete sahip olamamaktadır. Gelişmiş ülkeler sanayilerinin pek çok alanında alternatifi olmayan, ikamesi zor bir hammaddede büyük oranda Türkiye’ye bağımlıyken, Türkiye bu avantajını iyi değerlendirememekte,
Dünya piyasası yıllık 80-90 milyar dolar civarında olan Bor uç ürünlerinde Türkiye’nin pazar payı %1'i bile bulamamaktadır
Türkiye Bor madenini rafine bor olarak değil, ham bor veya yarı rafine halde satmasından dolayı çok önemli döviz fırsatlarını kaçırmaktadır.
Türkiye, dünyanın en zengin Bor yataklarına sahip olduğu halde, yurt dışına ihraç ettiği tinkal ve borakstan üretilen sodyum per boratın ithalatçısı konumundadır.
Eti Holding bu pazarın parasal olarak %20-23'üne, Borax ise %65-70'ine sahiptir.
Bor 21. Yüzyılın petrolü olarak adlandırılmaktadır.Bor'un en büyük rezerv kaynağı Türkiye. Bor ihracatından yılda yalnızca 102 milyon dolar, Bor ürünleri ihracatından ise 106 milyon dolar kazanıyor olması, üzücüdür.
2001 yılı Ocak ayında Türkiye’ye ani bir ziyarette bulunan ABD Hazine Bakan Yardımcısı John Taylor dünya Bor piyasasına hakim olan Dodge&Cox ve Rio Tinto Holding’in eski yönetim kurulu üyesidir ve ilk ziyaretini dönemin özelleştirmeden sorumlu Devlet Bakanına yapmıştır. Rio Tinto’nun 1978 yılından (Bor madenleri devletleştirilmeden) önce Türk Boraks adlı firma aracılığıyla Türkiye’deki Bor madenlerinin %80'ini işlettiği, şu anda Türkiye’de faaliyet gösteren yabancı bankaların bazılarında hisselerinin bulunduğu göz önünde bulundurulmalıdır.
Bor cevheri Avrupa ve Amerika'da işlenerek rafine bor ürünler olarak daha pahalıya Türkiye’ye ithal edilmiştir.
BOR POLİTİKASI
Türkiye'nin genel madencilik politikası, madencilik kanunları kapsamında, tüm yeraltı zenginliklerinin devletin, dolayısıyla milletin malı olarak kabul ettiği ve uyguladığı bir temel politikadır. Ancak bunların işletilmesinde, devlet bu hakkını değişik kişi ve kuruluşlara belirli süre için devredebilir. Bu işletmeler ile ülkedeki yeraltı zenginlikleri, hem ülke ve hemde dünya teknolojisinin yararlanmasına olanak sağlanmaktadır. Bu Türkiye Cumhuriyetinin Madencilik doktrinidir.
Ancak bor cevherleri, bu kapsam içerisinde farklılaştırılarak, devlet kuruluşu olan ETİBOR tarafından işletilmesi tekelleşmiştir.
Dünyadaki tüm ülkeler kendi yeraltı kaynaklarını stratejik olarak kabul ederek, bu doğrultuda gerekli önlemleri alırlar. Bu devletler arasında kabullenilmiş ve yasallaştırılmış bir genel uygulamadır. Türkiye devlet arası genel kurallar kapsamında kendi çıkarlarını koruyucu ve kollayıcı gereken yasal önlemleri almış, bor cevherini stratejik maden kabul ederek genel politikasını da, hiçbir ülkeye karşı bir politik araç olarak kullanmayarak dengeli bir politika gütmektedir.
Bu bakımdan ATATÜRK'ün "YURTTA SULH, CİHANDA SULH" doktrinini madencilik sektöründe ispatlamıştır. Bu genel uygulama, kriz dönemlerinde dahi dikkatlice ve hiçbir ülkenin çıkarlarını ve endüstrisini dar boğaza sokmayarak, gerek ıı.dünya savaşı sırasında, gerekse kendisi krize girdiği 1960, 1980, 1999-2000'li yıllardaki uygulamalarıyla ispatlamıştır.
Türkiyenin halihazırda uygulamakta olduğu bu politikasını devam ettireceği ortadadır. Şu anda herhangi bir şekilde yasal ve diğer nedenlere dayalı, görünür ve diğer ülkelerin ortaya koyduğu haklı olabileceklerini düşündürebilecek gerekçelere dayalı bir sorununda olmadığı anlaşılmaktadır.
BOR ARAŞTIRMALARI
Bor cevherinin kullanım alanları açısından genel bir dağılım ortadadır. Bu genel dağılım içerisinde, değişik alanlarda mevcut uygulamalarda, herhangi bir elementin yerine bor kullanılması konusunda araştırmaların yapılmasının yararlı olduğu düşünüldüğünden BOREN-Bor Enstitüsü adıyla yeni bir araştırma kurumu kurmulmuştur.
Böylelikle borun kullanım alanları genişletilirken, bor ürünlerinin tüm dünyada kullanılması ve yaygınlaştırılması çalışmalarına bilimsel bazda başlanmıştır. Bu çalışmalarla,bir yandan Türkiyenin bor araştırmalarında lokomotif ülke konumu kazanması amaçlanmakta, diğer yandan da teknolojik gelişmelerde önderlik yapabilme kapasitini arttırması öngörülmektedir.
Bor madeni ile yapılan araştırmalar, yurt dışında çalışma yapan kişi ve kuruluşlarla ortak projelerin üretilmesi,desteklenmesi, hem ülke, hemde dünya teknolojilerinin gelişmesine büyük katkı sağlayacaktır.
2,5 MİLYAR TON BOR REZERVİMİZ VAR
Türkiye'de yaklaşık beş yüz sene dünyaya yetecek kadar bor rezervi vardır. Türkiye’de, yaklaşık 2,5 milyar ton bor rezervi bulunmaktadır.
Bor geleceğin enerjisidir. "Çünkü petrolün 25-30 sene ömrü kaldı. Amerika’nın uzaydan yaptığı tespitlerde, alınan verilere göre bugün borun yüzde 94,7’si Türkiye’de bulunuyor. Ülkemiz 1000 yıl süreyle geleceğin enerjisinin sahibidir" diye konuştu, Dünya alternatif enerji arayışına başladı.Global ısınmayla birlikte sanayi ve enerji üretim yerlerinin tamamı sera gazı yayıyor. Doğadaki hidrojen ise sıfır zararlı bir elementtir. Bu nedenle hidrojen gibi doğayı kirletmeyen elementlerle bir takım çalışmalar hızlandı. Hidrojen depolanamadığı için çok pahalıya mal olan bir enerji kaynağı. Bu nedenle burada bor devreye giriyor. Borun elementler ve moleküler yapısıyla hidrojen bileşenleri enerji üretiminde kullanıyor. Dünya bilim çevrelerinin de gizlilik içinde nükleer enerjiyle ilgili büyük çalışmaları var. 200 gram borla günde 50 megabayt elektrik enerjisi üretme imkanı olacak. Bugün bir nükleer santral kuruyoruz. 2,5 milyar dolar harcıyoruz ve yıllık 1200 megabayt elektrik üretiliyor. İnsanlar, 20 günde 200 gram bor füzyonuyla kurulacak nükleer enerji üretimi sistemlerinde 0,001 cent maliyetli bir elektrik enerjisi üretme imkanına kavuşulacak. Bununla ilgili çok hızlı çalışmalar ve alınan mesafeler var. Umarım ülkemizde de bu çalışmalar yürütülüyordur. 2020 yılına doğru bu tür enerjiler artık kullanılmaya başlanacak. O zaman ülkemiz dünyanın yıldız ülkesi olacak
ÇİN VE AB ÜLKELERİNE İHRACAT
17 senedir nano-bor kristaline (elmas kristali) 100 bin kat katma değer kazandırarak 22 değişik proje geliştirdiklerini ifade eden NNT Nanoteknoloji AŞ’nin Yönetim Kurulu Başkanı Cafer Akın
2001 yılı Ocak ayında Türkiye’ye ani bir ziyarette bulunan ABD Hazine Bakan Yardımcısı John Taylor dünya Bor piyasasına hakim olan Dodge&Cox ve Rio Tinto Holding’in eski yönetim kurulu üyesidir ve ilk ziyaretini dönemin özelleştirmeden sorumlu Devlet Bakanına yapmıştır. Rio Tinto’nun 1978 yılından (Bor madenleri devletleştirilmeden) önce Türk Boraks adlı firma aracılığıyla Türkiye’deki Bor madenlerinin %80'ini işlettiği, şu anda Türkiye’de faaliyet gösteren yabancı bankaların bazılarında hisselerinin bulunduğu göz önünde bulundurulmalıdır.
Bor cevheri Avrupa ve Amerika'da işlenerek rafine bor ürünler olarak daha pahalıya Türkiye’ye ithal edilmiştir.
BOR POLİTİKASI
Türkiye'nin genel madencilik politikası, madencilik kanunları kapsamında, tüm yeraltı zenginliklerinin devletin, dolayısıyla milletin malı olarak kabul ettiği ve uyguladığı bir temel politikadır. Ancak bunların işletilmesinde, devlet bu hakkını değişik kişi ve kuruluşlara belirli süre için devredebilir. Bu işletmeler ile ülkedeki yeraltı zenginlikleri, hem ülke ve hemde dünya teknolojisinin yararlanmasına olanak sağlanmaktadır. Bu Türkiye Cumhuriyetinin Madencilik doktrinidir.
Ancak bor cevherleri, bu kapsam içerisinde farklılaştırılarak, devlet kuruluşu olan ETİBOR tarafından işletilmesi tekelleşmiştir.
Dünyadaki tüm ülkeler kendi yeraltı kaynaklarını stratejik olarak kabul ederek, bu doğrultuda gerekli önlemleri alırlar. Bu devletler arasında kabullenilmiş ve yasallaştırılmış bir genel uygulamadır. Türkiye devlet arası genel kurallar kapsamında kendi çıkarlarını koruyucu ve kollayıcı gereken yasal önlemleri almış, bor cevherini stratejik maden kabul ederek genel politikasını da, hiçbir ülkeye karşı bir politik araç olarak kullanmayarak dengeli bir politika gütmektedir.
Bu bakımdan ATATÜRK'ün "YURTTA SULH, CİHANDA SULH" doktrinini madencilik sektöründe ispatlamıştır. Bu genel uygulama, kriz dönemlerinde dahi dikkatlice ve hiçbir ülkenin çıkarlarını ve endüstrisini dar boğaza sokmayarak, gerek ıı.dünya savaşı sırasında, gerekse kendisi krize girdiği 1960, 1980, 1999-2000'li yıllardaki uygulamalarıyla ispatlamıştır.
Türkiyenin halihazırda uygulamakta olduğu bu politikasını devam ettireceği ortadadır. Şu anda herhangi bir şekilde yasal ve diğer nedenlere dayalı, görünür ve diğer ülkelerin ortaya koyduğu haklı olabileceklerini düşündürebilecek gerekçelere dayalı bir sorununda olmadığı anlaşılmaktadır.
BOR ARAŞTIRMALARI
Bor cevherinin kullanım alanları açısından genel bir dağılım ortadadır. Bu genel dağılım içerisinde, değişik alanlarda mevcut uygulamalarda, herhangi bir elementin yerine bor kullanılması konusunda araştırmaların yapılmasının yararlı olduğu düşünüldüğünden BOREN-Bor Enstitüsü adıyla yeni bir araştırma kurumu kurmulmuştur.
Böylelikle borun kullanım alanları genişletilirken, bor ürünlerinin tüm dünyada kullanılması ve yaygınlaştırılması çalışmalarına bilimsel bazda başlanmıştır. Bu çalışmalarla,bir yandan Türkiyenin bor araştırmalarında lokomotif ülke konumu kazanması amaçlanmakta, diğer yandan da teknolojik gelişmelerde önderlik yapabilme kapasitini arttırması öngörülmektedir.
Bor madeni ile yapılan araştırmalar, yurt dışında çalışma yapan kişi ve kuruluşlarla ortak projelerin üretilmesi,desteklenmesi, hem ülke, hemde dünya teknolojilerinin gelişmesine büyük katkı sağlayacaktır.
2,5 MİLYAR TON BOR REZERVİMİZ VAR
Türkiye'de yaklaşık beş yüz sene dünyaya yetecek kadar bor rezervi vardır. Türkiye’de, yaklaşık 2,5 milyar ton bor rezervi bulunmaktadır.
Bor geleceğin enerjisidir. "Çünkü petrolün 25-30 sene ömrü kaldı. Amerika’nın uzaydan yaptığı tespitlerde, alınan verilere göre bugün borun yüzde 94,7’si Türkiye’de bulunuyor. Ülkemiz 1000 yıl süreyle geleceğin enerjisinin sahibidir" diye konuştu, Dünya alternatif enerji arayışına başladı.Global ısınmayla birlikte sanayi ve enerji üretim yerlerinin tamamı sera gazı yayıyor. Doğadaki hidrojen ise sıfır zararlı bir elementtir. Bu nedenle hidrojen gibi doğayı kirletmeyen elementlerle bir takım çalışmalar hızlandı. Hidrojen depolanamadığı için çok pahalıya mal olan bir enerji kaynağı. Bu nedenle burada bor devreye giriyor. Borun elementler ve moleküler yapısıyla hidrojen bileşenleri enerji üretiminde kullanıyor. Dünya bilim çevrelerinin de gizlilik içinde nükleer enerjiyle ilgili büyük çalışmaları var. 200 gram borla günde 50 megabayt elektrik enerjisi üretme imkanı olacak. Bugün bir nükleer santral kuruyoruz. 2,5 milyar dolar harcıyoruz ve yıllık 1200 megabayt elektrik üretiliyor. İnsanlar, 20 günde 200 gram bor füzyonuyla kurulacak nükleer enerji üretimi sistemlerinde 0,001 cent maliyetli bir elektrik enerjisi üretme imkanına kavuşulacak. Bununla ilgili çok hızlı çalışmalar ve alınan mesafeler var. Umarım ülkemizde de bu çalışmalar yürütülüyordur. 2020 yılına doğru bu tür enerjiler artık kullanılmaya başlanacak. O zaman ülkemiz dünyanın yıldız ülkesi olacak
ÇİN VE AB ÜLKELERİNE İHRACAT
17 senedir nano-bor kristaline (elmas kristali) 100 bin kat katma değer kazandırarak 22 değişik proje geliştirdiklerini ifade eden NNT Nanoteknoloji AŞ’nin Yönetim Kurulu Başkanı Cafer Akın
Türkiye’deki Eti Bor AŞ’den tonunu 400 dolara aldıkları boru işleyip elmas kristali haline getirdikten sonra tonunu 18 milyon dolara ihraç ettiklerini söyledi. 2008 yılının kendileri için çok önemli olduğunu ifade eden Akın, "2008 yılı sonuna kadar 100 milyon Avroluk nano-bor elması ihraç etmeyi hedefliyoruz" dedi. Türkiye’den Almanya’nın başkenti Berlin’deki şirketleri aracılığıyla AB ülkelerine nano-bor elması ihraç edeceklerini ifade eden Akın, şu an bütün yazışmaların bittiğini, Almanya ve AB ülkeleriyle 54 milyon Avroluk anlaşma yaptıklarını bildirdi. Rusya ile de 500 bin adet nano-bor elması için gerekli yazışmaların yapıldığını ve 11-12 milyon YTL’ye ihracın gerçekleşeceğini belirten Cafer Akın, "Çin ile asker ve sivil topluma satılmak üzere 600 bin adet nano-bor elmasını 13 milyon Avro’ya ihraç etmek için anlaşma yaptık. Yıl sonuna kadar bu ihracatların gerçekleşeceğini umuyoruz" diye konuştu. Bor yataklarının kullanım alanının kısıtlı olduğunu belirten Akın, şunları kaydetti: "Biz milyarlarca dolarlık üretim ve entegre tesisi olan bir kuruluş değiliz. Mütevazi olarak bugün 10-15 milyon dolar çerçevesinde genel tesisleriyle işimizi yürütüyoruz. Şu anda mevcut iki projemizin ham maddesini karşılayacak kadar üretim yapıyoruz. 22 projenin ham maddesini karşılayacak bor elmasını ürettiğimiz zaman halkımızı sevindirecek rakamlara ulaşmamız mümkün olacak. Ham madde üretim entegrasyonumuzu büyütme çalışmalarımızı önümüzdeki günlerde hızlandıracağız."
Sonuç olarak bor madeni ülkemizin dünya devletleri arasında lider konuma getirecek kadar değerli. Bizde toplum olarak bor madenine gereken önem ve hassasiyeti gösterip gerekli teknoljilere bir an önce sahip olmalıyız.
KAYNAK:T.C Devlet Planlama Teşkilatı Özel İhtisas Komisyon Raporları
Tübitak ve değişik dergiler
Etibor, değişik yıllara ait yıllık çalışma raporları, araştırma raporları ve diğer kaynaklar
Maden Kanunu ve Resmi Gazete, bor ilgili yayınlanan kanun ve yönetmelikler
Sonuç olarak bor madeni ülkemizin dünya devletleri arasında lider konuma getirecek kadar değerli. Bizde toplum olarak bor madenine gereken önem ve hassasiyeti gösterip gerekli teknoljilere bir an önce sahip olmalıyız.
KAYNAK:T.C Devlet Planlama Teşkilatı Özel İhtisas Komisyon Raporları
Tübitak ve değişik dergiler
Etibor, değişik yıllara ait yıllık çalışma raporları, araştırma raporları ve diğer kaynaklar
Maden Kanunu ve Resmi Gazete, bor ilgili yayınlanan kanun ve yönetmelikler
muhteşem. yeter artık kendimize gelelim. ve üreten toplum olalım.
YanıtlaSil